Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Նախկինում սոցիալիստական ճամբարն ընդգրկած տարածքում այսօր գոյություն ունեցող 29 երկրներից միայն 6-ն են 2012 թվականի ընթացքում ժողովրդավարության խորացում արձանագրել: Նման պնդում է արել  «Ֆրիդոմ հաուս» կազմակերպության «Անցումային երկրներ» ծրագրի համակարգող Սիլվանա Հաբդանկ-Կոլաչկովսկան: Նշված երկրներն են Հայաստանը, Վրաստանը, Չեխիան, Լատվիան, Մոլդովան և Ղրղզստանը:

17 երկրներում արձանագրվել է իրավիճակի վատթարացում: Ըստ որում` դրանց շարքում են ոչ միայն հետխորհրդային Ռուսասատանը, Ադրբեջանը, Ուկրաինան, Բելառուսը, Տաջիկստանն ու Ղազախստանը, այլև բալկանյան երկրներից Ալբանիան, Բոսնիան և Հերցեգովինան, Կոսովոն, Մակեդոնիան, ինչպես նաև ԵՄ անդամ հանդիսացող Բուլղարիան, Հունգարիան, Լիտվան, Լեհաստանը, Ռումինիան, Սլովակիան ու Էստոնիան:

Panorama.am-ն արդեն անդրադարձել է «Անցումային երկրներ-2013» զեկույցի առանձին տվյալների: Սիլվանա Հաբդանկ-Կոլաչկովսկան, ամփոփելով զեկույցը, համառոտագիր է ներկայացրել, որտեղ կարճ անդրադարձ է կատարվել տարբեր երկրներում 2012-ին տեղ գտած զարգացումներին, որոնք ազդել են տվյալ երկրի ժողովրդավարական ինդեքսի վրա:
Ամփոփելով դրանք, ինչպես նաև զեկույցի տվյալները` Սիլվանա Հաբդանկ-Կոլաչկովսկան առանձնացրել է դիտարկված երկրներում առկա հիմնական միտումները: Դրանցից առաջինը «հարձակումն է քաղաքացիական հասարակության վրա»: «Բռնատիրական ռեժիմները, 2011 և 2012 թվականներին անցնելով զանգվածային բողոքների միջով, հետագա հանրահավաքները կանխելու նպատակով քայլեր ձեռնարկեցին` ներդնելով սահմանափակող նոր օրենքներ և պարբերաբար կիրառելով ռեպրեսիվ մարտավարություն»,- նշել է փորձագետն ու մասնավորեցրել, որ այդ` ճնշումների և իրավական սահմանափակող նոր կարգավորումների պատճառով Ռուսաստանը, Ղազախստանը, Բելառուսը, Ադրբեջանն ու Տաջիկստանը «Քաղաքացիական հասարակություն» ցուցանիշով ցածր գնահատական են ստացել: Քաղաքացիական հասարակության ցուցանիշն անկում է ապրել նաև Կոսովոյում և ԵՄ անդամ Հունգարիայում:

Երկրորդ միտումը «ընտրական գործընթացի առաջընթացն է Հայաստանում և Վրաստանում, խախտումը` Ռուսաստանում և Ուկրաինայում»: «Մինչդեռ Ադրբեջանն ագրեսիվ կերպով ճնշում է քաղաքական ընդդիմությանը, Վրաստանն ու Հայաստանը խորհրդարանական ընտրություններն անցկացրեցին ընտրական նոր օրեսնգրքերի համպատասխան, որոնք հատուկ նշանակություն են տալիս թեկնածուների կողմից ընտրական ռեսուրսներին և ԶԼՄ-ներին հասանելիության խնդրին: Վարչական ռեսուրսի չարաշահումներն ու քվեարկության օրը տեղ գտած խախտումներն ինչ-որ չափով պահպանվել էին, սակայն ընդհանուր առմամբ, ընտրությունների այլընտրանքայնությունն աճել էր և երկու երկրներում էլ ընտրվեցին ավելի ներկայացուցչական օրենսդիր մարմիններ: Հայ ազգային կոնգրեսը, որ նախկինում հանդես էր գալիս պետական բոլոր կառույցների դեմ, առաջին անգամ տեղեր ստացավ Հայաստանի Ազգային ժողովում և սկսեց մասնակցել խորհրդարանական քաղաքականությանը»,- ասված է վերլուծության մեջ:

Վրաստանի մասով ևս արձանագրվել է դրական տեղաշարժ, իսկ ահա Ուկրաինայում «Ֆրիդոմ հաուսը» հետընթաց է արձանագրել այն պատճառով, որ «խորհրդարանական ընտրությունները ստվերվել են վարչական ռեսուրսի լայնածավալ կիրառմամբ, ընրարշավի ոչ թափանցիկ ֆինանսավորման և կաշառքներով, 400 թեկնածուներ ընտրություններից հանվել են, որոնց կեսը չնչին տեխնիկական պատճառներով»: Ռուսաստանի հետընթացը պայմանավորված է «ոչ ամենահիանալի ընտրությունների միջոցով Վլադիմիր Պուտինի` նախագահի պաշտոնին վերադարձով»:
Մյուս երկու միտումներն են «Կենտրոնական Եվրոպայում լարվածության ախտանիշները», որոնք հիմնականում պայմանավորված են ԵՄ կողմից նոր անդամագրված երկրների նկատմամբ տնտեսող միջոցառումներ ձեռնարկելու պահանջներով, ինչպես նաև «շարունակվող կոռուպցիան Բալկաններում»:

Հենց նշված միտումների արդյունքում է, որ որոշ երկրներ բարելավել են իրենց վիճակը, իսկ ոմանք արձանագրել հետընթաց: Սիլվանա Հաբդանկ-Կոլաչկովսկան իր անդրադարձում հակիրճ սխեմա է ներկայացրել այն մասին, թե «Ֆրիդոմ հաուս»-ի կողմից ուսումանսիրվող 9-ը ցուցանիշներից յուրաքանչյուրի դեպքում տարբեր երկրներում ինչ տեղաշարժ է արձանագրվել:
Այսպես «ընտրական գործընթացը» բարելավվել է Վրաստանում և վատթարացել Լիտվայում ու Ուկրաինայում, «քաղաքացիական հասարակությունը» որևէ երկրում առաջընթաց չի ունեցել, իսկ ահա Ադրբեջանում, Բելառուսում, Հունգարիայում, Ղազախստանում, Կոսովոյում, Ռուսաստանում և Տաջիկստանում հետընթաց է ապրել:

«ԶԼՄ-ների անկախության» ցուցանիշը բարելավվել է միայն Հայաստանում, իսկ ահա Բուլղարիայում, Լեհաստանում, Ռումինիայում ու Տաջիկստանում այն հետընթաց է ապրել: «Ազգային ժողովրդավարական կառավարման» հարցում առաջընթաց են ունեցել Վրաստանն ու Մոլդովան, իսկ Ալբանիան ու Ռումինիան իրենց ցուցանիշը նվազեցրել են:

«Տեղական ժողովրդավարական կառավարման» գործում առաջընթաց ունեցել է միայն Ղրղզստանը, իսկ Ալբանիան և Հունգարիան հետընթաց են արձանագրել: «Արդարադատություն և դատական համակարգի անկախության» ոլորտում առաջընթաց են ունեցել Հունգարիան ու Չեխիան, իսկ Մակեդոնիան ու Սլովակիան հետընթաց են արձանագրել:

«Կոռուպցիայի» ցուցանիշով բարելավում ունեցել են Լատվիան ու Մոլդովան, խնդիրն ըստ «Ֆրիդոմ հաուսի» մասնագետների խորացել է Ադրբեջանում, Ալբանիայում, Բոսնիա և Հերցեգովինայում, Կոսովոյում, Սլովակիայում ու Էստոնիայում: